Wobec braku wsparcia ze strony Unii Europejskiej i polskich władz w procesie transformacji energetycznej i wynikających z tego zwolnień tysięcy pracowników, związki zawodowe działające w ZEPAK przygotowały obywatelski projekt ustawy w sprawie emerytur pomostowych dla górników węgla brunatnego i energetyków pracujących w elektrowniach zasilanych węglem kamiennym i brunatnym.
Wnioskują o takie sama prawa, jakie zostały przyznane ponad 20 lat temu górnikom węgla kamiennego na Śląsku.
Likwidacja stanowisk pracy w sektorze węglowo–energetycznym jest nieuchronną konsekwencją transformacji energetycznej. W 2011 roku w Grupie Kapitałowej ZEPAK pracowało ponad 8.700 pracowników, a na koniec marca 2022 roku firma zatrudniała już tylko 3.330 pracowników. Od początku 2020 roku zatrudnienie spadło o ponad 1.250 osób, z czego jedynie około 30% to odejścia emerytalne.
Już za kilka lat na terenie Konina i okolicznych gmin zakończy się wydobycie węgla brunatnego i produkcja energii elektrycznej z tego surowca. Powtórzony zostanie scenariusz z Turku, gdzie w ciągu zaledwie ostatnich 5 lat przestały działać Elektrownia Adamów i KWB Adamów. Wszystkie miejsca pracy w tych firmach zostały zlikwidowane, a warto pamiętać, że kiedyś pracowało tam łącznie około 5 tysięcy osób.
Górnicy i energetycy pracujący dzisiaj w ZEPAK i w KWB Konin potrzebują pomocy i wsparcia. Dotąd nie zostały uruchomione środki z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, który miał wspierać takie regiony jak Wielkopolska wschodnia w przeprowadzeniu transformacji energetycznej. Również Fundusz Modernizacyjny zasilany środkami ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2, których ceny wzrosły gwałtownie w ciągu ostatnich dwóch lat i którego największym beneficjentem jest Polska, nie przewiduje żadnego wsparcia dla pracowników sektora energetyczno–węglowego. Umowy społeczne podpisywane są jedynie z górnikami węgla kamiennego.
Rok temu związki zawodowe działające w ZEPAK wysłały pismo do Fransa Timmermansa, wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej, na temat konieczności wsparcia pracowników polskich regionów węglowych i uczynienia polskiej transformacji energetycznej sprawiedliwą. Minął rok, a pracownicy ZEPAK nie otrzymali żadnego wsparcia z polskich czy europejskich środków publicznych.
Dlatego zwiÄ…zkowcy z górniczych i energetycznych zwiÄ…zków zawodowych Grupy KapitaÅ‚owej ZEPAK postanowili wziąć sprawy w swoje rÄ™ce – przygotowali obywatelski projekt ustawy w sprawie emerytur pomostowych dla górników wÄ™gla brunatnego i energetyków pracujÄ…cych w elektrowniach zasilanych wÄ™glem kamiennym i brunatnym. ProszÄ… w ten sposób o takie samo zabezpieczenie, jakie przyznane zostaÅ‚o już ponad 20 lat temu górnikom wÄ™gla kamiennego na ÅšlÄ…sku, w czasach kiedy jeszcze nikt nie mówiÅ‚ o transformacji energetycznej.
Mirosław Reśkiewicz, przewodniczący Organizacji Międzyzakładowej NSZZ Solidarność Grupy ZE PAK, tak komentuje te działania: Inicjatywa jest konieczna, żeby zapewnić pracownikom sektora branży energetycznej i węgla brunatnego z Konina takie same ustawowe prawa, jakie przysługują pracownikom sektora węgla kamiennego na Śląsku, zwłaszcza w zakresie urlopów przedemerytalnych i odpraw. Ustawa jest szczególnie ważna z uwagi na średnią wieku naszych pracowników i troskę o godną egzystencję ich rodzin do czasu nabycia przez nich praw emerytalnych.
Alicja Messerszmidt, przewodnicząca Międzyzakładowego Związku Zawodowego PiT KADRA przy KWB Konin powiedziała: Konińscy górnicy i energetycy wołają o pomoc i proszą o zrozumienie! Tu i teraz zamykane są dwie odkrywki Jóźwin i Drzewce. Chcemy, żeby górnictwo i energetyka węgla brunatnego miały ustawę gwarantującą pracownikom takie same prawa emerytalne dotyczące urlopów i odpraw, jakie mają górnicy węgla kamiennego.
Związkowcy GK ZEPAK w ramach prac nad ustawą oszacowali koszty wprowadzenia jej w życie. Z ich wyliczeń wynika, że z uprawnień wprowadzanych ustawą mogłoby skorzystać ponad 1.300 pracowników Grupy, a więc prawie 40% osób w niej zatrudnionych. Koszty dla budżetu państwa z tytułu wdrożenia tego rozwiązania w postaci urlopu górniczego i urlopu energetycznego dla pracowników GK ZEPAK przez 11 lat (w latach 2022-2033) wyniosłyby mniej niż 210 milionów złotych. Tymczasem przychody budżetu państwa od ZEPAK za emisję CO2 w samym jedynie 2021 roku wyniosły około 800 milionów złotych.
Okazuje się zatem, że kwota, która pozwoli obsłużyć ten program przez 11 lat, stanowić będzie zaledwie ułamek tego, co budżet państwa uzyskał w ostatnich latach z tytułu emisji CO2 od ZE PAK. Potencjalny budżetowy koszt wprowadzenia dla pracowników ZE PAK na 11 lat rozwiązania ustawowego, stanowić będzie zaledwie około 26% przychodów, które budżet państwa uzyska z tytułu emisji CO2 przez ZE PAK w samym tylko 2021 roku.
Podpisy pod obywatelskim projektem ustawy w sprawie emerytur pomostowych dla górników i energetyków będą zbierane do 30 czerwca 2022 roku. Każdy z nas może poprzeć ludzi zatroskanych o swoje miejsca pracy i przyszłość swoich rodzin.