Nie ma przerwy w rekultywacji. Na zaśnieżonych zwałowiskach odkrywek Drzewce i Jóźwin  do niedawna uwijały się spychacze, plantując i przygotowując teren do prac wiosennych.
Mogłoby się wydawać, że zabiegi przywracające tereny pogórnicze środowisku są wykonywane wyłącznie od wiosny do jesieni, kiedy przypada okres wegetacyjny roślin. Jednak rekultywacja nie ogranicza się do prac związanych z nasadzaniem i pielęgnacją drzew i krzewów. To ostatni etap działań, zwany rekultywacją biologiczną. Przed jej wykonaniem trzeba odpowiednio przygotować teren poprzez rekultywację techniczną, która jest prowadzona także zimą.
Ostatnio w porze jesienno-zimowej (do 22 stycznia br.) prace rekultywacyjne byÅ‚y wykonywane na zwaÅ‚owisku wewnÄ™trznym odkrywki Jóźwin II B oraz zwaÅ‚owisku wewnÄ™trznym pola A odkrywki Drzewce. Â
–Na zwaÅ‚owisku jóźwiÅ„skim wiÄ™kszość prac polegaÅ‚a na przemieszczaniu mas ziemnych. Roboty te miaÅ‚y na celu obniżenie rzÄ™dnych i scalenie ksztaÅ‚towanego obecnie obszaru z pozostaÅ‚Ä… częściÄ… zwaÅ‚owiska. Powierzchniowo nie byÅ‚o to imponujÄ…ce, bo wykonano okoÅ‚o 10 hektarów rekultywacji docelowej, ale doprowadzono do scalenia dwóch pÅ‚aszczyzn zwaÅ‚owiska wewnÄ™trznego w jednÄ…, aby później, w bardziej dogodnych warunkach, móc prowadzić rekultywacjÄ™ biologicznÄ… – informuje Jacek StasiÅ„ski, kierownik DziaÅ‚u Rekultywacji.
Czy roboty techniczne prowadzone zimÄ… umożliwiajÄ… rozpoczÄ™cie nasadzeÅ„ w najbliższym sezonie wiosennym? – Owszem, przy rekultywacji leÅ›nej można od razu wejść z nasadzeniami drzew. Natomiast przy rekultywacji rolnej późnÄ… wiosnÄ… należy ponownie wjechać sprzÄ™tem technologicznym i przeprowadzić poprawki w tych miejscach, które przez okres 2-4 miesiÄ™cy troszeczkÄ™ osiadÅ‚y, ponieważ przy wiÄ™kszych opadach bÄ™dzie tam zalegaÅ‚a woda. A w przypadku terenu rolnego czy ewentualnie przeznaczonego pod farmÄ™ fotowoltaicznÄ… niecki wodne byÅ‚yby niewskazane – wyjaÅ›nia Jacek StasiÅ„ski.  Â
W ramach rekultywacji technicznej na zwałowisku odkrywki Jóźwin II B poza formowaniem terenu wykonywane są także drogi dojazdowe oraz rowy opaskowe, które odwadniają teren. Na tym obszarze woda często stagnuje na powierzchni, ponieważ nadkład składa się w większości (nawet do 90%) z gliny i iłów, czyli warstw nieprzepuszczalnych. Rowy opaskowe umożliwiają spływ wody opadowej z powierzchni terenu, gromadząca się w nich woda będzie z czasem kierowana do odbiornika – zbiornika końcowego odkrywki.
Natomiast na Drzewcach równolegle z kształtowaniem terenu powstają dukty leśne. Ponieważ nadkład, a zatem i materiał zwałowy, na tej odkrywce w większości (70-75%) stanowią przepuszczalne piaski, woda przesiąka w głąb przez profil gruntowy i rzadko stagnuje na zwałowisku, nie ma więc potrzeby wykonywania rowów opaskowych. Również dlatego następuje stosunkowo szybkie osuszenie terenu, co umożliwia wcześniejsze rozpoczęcie nasadzeń.
Teren piaszczysty zimą nie stwarza większych problemów dla sprzętu. Po zdjęciu wierzchniej zaśnieżonej warstwy można prowadzić prace. Grunt jest zmrożony tylko na powierzchni, a po przejeździe spycharki zostaje rozkruszony gąsienicami i można go swobodnie przemieszczać. Oczywiście, nie dotyczy to sytuacji ekstremalnych, gdy spadek temperatury jest bardzo duży.
Warunki zimowe nie stanowiÄ… zatem przeszkody. – Powiem wiÄ™cej: rekultywacja, zwÅ‚aszcza terenów piaszczystych, w zdecydowanej wiÄ™kszoÅ›ci powinna siÄ™ odbywać zimÄ…. MateriaÅ‚ zwaÅ‚owy jest bardziej dostÄ™pny, a z drugiej strony, jeżeli nawet jest zawilgocony, to w mniejszym stopniu dochodzi do wystÄ™powania niecek, które tworzÄ… siÄ™ przy osiadaniu terenu – twierdzi Jacek StasiÅ„ski. Â
Dla obszarów poeksploatacyjnych odkrywki Jóźwin, na których obecnie prowadzone są prace, przyjęto leśny kierunek rekultywacji. Jednak ostatnio została rozpoczęta procedura wprowadzenia zmian w studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego w gminie Kleczew, które umożliwią prowadzenie rekultywacji w kierunku rolnym wraz z możliwością postawienia instalacji fotowoltaicznych.
Na odkrywce Drzewce również zaplanowano leÅ›ny kierunek rekultywacji, ale tutaj też możliwe sÄ… zmiany polegajÄ…ce na przygotowaniu terenu pod farmÄ™ PV zgodnie z nowÄ… strategiÄ… ZE PAK.Â
Takie wielokierunkowe działania dowodzą elastyczności spółki i jej gotowości do wprowadzenia nowych projektów. Potwierdzają także fakt, że górnicze tereny poeksploatacyjne stwarzają wiele możliwości wykorzystania.
Na zdjÄ™ciach przedstawiono przebieg rekultywacji technicznej na zwaÅ‚owisku odkrywki Drzewce – od widoku terenu przed rozpoczÄ™ciem prac, podczas plantowania i po jego zakoÅ„czeniu. Â
Fot. Ireneusz Górski